Nie ulega wątpliwości, że słowem roku 2020 mogła zostać „dezynfekcja”. W mediach i codziennym życiu została odmieniona już przez wszystkie przypadki i użyta w każdym możliwym kontekście. Podobnie rzecz działa się ze słowem „sterylizacja”, które czasem używane było wymiennie, jako synonim, co – niestety- jest przykładem nieprawidłowego użycia. Dezynfekcja i sterylizacja to bowiem dwa różne procesy, które dają inne efekty. Warto rozróżniać i rozumieć, czym się różnią, dlatego dzisiaj porządkujemy dla naszych czytelników tę wiedzę.
DEZYNFEKCJA – CO TO ZA PROCES?
Zacznijmy od tego, że drobnoustroje potrafią wytwarzać – w niesprzyjających warunkach – formy przetrwalnikowe, dzięki którym, mimo niesprzyjających warunków, są w stanie przetrwać nawet kilkaset lat. A wszystko w oczekiwaniu na warunki pozwalające im dalej się rozmnażać. Te zahibernowane endospory (przetrwalniki) są niezwykle trwałymi formami drobnoustrojów, które potrafią przetrwać podczas działania wielu czynników zewnętrznych, nawet chemicznych. Dezynfekcja jest procesem, który nie niszczy przetrwalników, a jedynie formy wegetatywne. A zatem: jeśli przetrzemy alkoholem daną powierzchnię, nie oznacza to, że nie ma na niej żadnych form bakterii. Nie będzie na niej ż y w y c h form, jednak przetrwalnikowe nadal mogą się tam znajdować. Przedmioty i powierzchnie poddane dezynfekcji nie są zupełnie jałowe. Oczywiście, na skuteczność procesu dezynfekcji ma wpływ wiele czynników, m.in. czas jej przeprowadzania, metoda, rodzaj drobnoustrojów.
RODZAJE DEZYNFEKCJI
Warto zapoznać się z rodzajami tego procesu. Wyróżniamy trzy rodzaje dezynfekcji:
- Dezynfekcję fizyczną – w tym procesie wykorzystuje się parę wodną w zakresie temperatur 100 – 150 °C oraz promieniowanie UV o długości fali 256 nm. Z dezynfekcją fizyczną zwykle można spotkać się w pomieszczeniach medycznych.
- Dezynfekcję chemiczną – w tym rodzaju dezynfekcji wykorzystuje się środki chemiczne zwalczające drobnoustroje, in. alkohole, sole aminowe, aldehydy, fenole, tenzydy, związki metali ciężkich.
- Dezynfekcję termiczno – chemiczną – w tym procesie oprócz środków chemicznych działa się także wysoką temperaturą – np. wrzącą wodą.
DLACZEGO STOSUJE SIĘ DEZYNFEKCJĘ?
Dezynfekcja przeprowadzana jest wszędzie tam, gdzie należy ograniczyć ilość patogenów. W szczególności będą to miejsca publiczne, gdzie przemieszcza się duża liczba ludzi. A więc środki dezynfekcyjne spotkać możemy w salonach urody, gabinetach stomatologicznych, medycznych. Warto jednak mieć na względzie, że sama dezynfekcja to zdecydowanie za mało w przypadku narzędzi używanych np. w usłudze manicure. Jest to jedynie pierwszy etap pozbycia się niepożądanych drobnoustrojów. Kolejnym powinna być sterylizacja.
STERYLIZACJA – CO TO ZA PROCES?
Sterylizacja niszczy natomiast wszystkie formy drobnoustrojów: wegetatywne oraz przetrwalnikowe. Poddaje się jej narzędzia metalowe, które mogą mieć bezpośredni kontakt ze skórą pacjentów, ranami. Przeprowadza się ten proces w specjalnym urządzeniu do sterylizacji: autoklawie. Jest to zamykane urządzenie, w którym pod podwyższonym ciśnieniem niszczone są drobnoustroje w wyniku działania pary wodnej. Dzięki temu zabijane jest aż 99% form wegetatywnych oraz przetrwalnikowych.
DLACZEGO PRZEPROWADZA SIĘ STERYLIZACJĘ?
Sterylizacja to najlepsza forma obrony przed takimi wirusami jak HIV, wirusem zapalenia wątroby typu B i C oraz przed grzybami z rodziny Candida. Jej przeprowadzanie zawsze poprzedza dokładne umycie narzędzi oraz ich dezynfekcja.
____
Procesy sterylizacji i dezynfekcji to podstawowe zagadnienia, z którymi musi się zmierzyć laboratorium, aby wykonywane tam badania dawały wiarygodne wyniki oraz zachowane było bezpieczeństwo pracy. Ciąg dezynfekcyjno – sterylizujący musi być zaprojektowany zgodnie z określonymi normami. Jeśli macie pytania do naszego dzisiejszego artykułu, piszcie do nas w wiadomościach prywatnych, chętnie porozmawiamy na te tematy